Ο Ίλιγγος που προκαλούν οι γκρίζοι βράχοι ισορροπεί με τη συμμετρία του οικοδομικού συγκροτήματος που αναπαύεται στην κορυφή της πέτρας. (Πηγή Μοναστήρια και Προσκυνήματα της Ελλάδας).
Η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά έχει τη δική της Ιστορία. Πόσα μας σιγοψιθυρίζουν οι αδελφωμένοι βράχοι που υποκλίνονται στον μεγαλύτερο και πόσα μυστικά να κρύβουν μέσα στο γκρίζο τους;
Η Ιστορία έχει και βάθος και χρώμα.
Η παράδοση προσπάθησε να εξηγήσει την προέλευση της προσωνυμίας του Μοναστηριού, μιλώντας για κάποιον στυλίτη που πρώτος ανέβηκε στα μέσα του 14ου αιώνα. Αυτό φαίνεται σε χρονολογημένα υπολείμματα των τοιχογραφιών στο παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου. Υπάρχει όμως και η ετυμολογική ερμηνεία του Αναπαυσά, που παραπέμπει στην ασκητική αναζήτηση της ψυχής μακριά από το θόρυβο του κόσμου. Παρόμοια εξήγηση έχει και η ονομασία «Άσμενος» της μονής, την οποία συναντάμε στην παλιά ιστορία των Μετεώρων του μοναχού Πολυκάρπου, δηλαδή, ένας χαρούμενος και ευχάριστος τόπος για διαμονή.
Η ριζική όμως ανακαίνιση έγινε τον 16ο αιώνα. Κτήτοράς του αναδείχθηκε ο μητροπολίτης Λαρίσης Άγιος Διονύσιος Ελεήμων που εκοιμήθη στις 28 Μαρτίου 1510.
Την περίοδο του πολέμου γερμανικές βόμβες έπληξαν τη Μονή και έμεινε έτσι « δαρμένο το Άγιο αυτό Μοναστήρι του τόπου μας μέχρι τη δεκαετία του 1960 όπου η Αρχαιολογική Υπηρεσία ανέλαβε το έργο αναστήλωσης των κτιρίων και την επιστημονική συντήρηση των τοιχογραφιών.
Σήμερα η πρόσβαση είναι αρκετά πιο εύκολη από άλλες εποχές και ο επισκέπτης θα βρεθεί για προσευχή μεταξύ ουρανού και γης.
Της Ελένης Σκαρλάτου
